Η σύφιλη είναι μία βακτηριακή μόλυνση που συνήθως μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή.
Η νόσος ξεκινάει με μία ανώδυνη πληγή στα γεννητικά όργανα, το ορθό έντερο ή το στόμα, και εξελίσσεται σε στάδια, προσβάλλοντας όσους έρχονται σε άμεση επαφή με τα έλκη που προκαλεί στο δέρμα και τους βλεννογόνους.

Μετά την αρχική μόλυνση, το βακτήριο της σύφιλης μπορεί να μείνει αδρανές στον οργανισμό για αρκετές δεκαετίες πριν ενεργοποιηθεί. Η σύφιλη στο αρχικό στάδιο μπορεί να θεραπευτεί και αρκετές φορές μάλιστα αρκεί μία ενέσιμη δόση πενικιλίνης. Αν δεν αντιμετωπιστεί, τότε μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στην καρδιά, τον εγκέφαλο ή άλλα όργανα, απειλώντας ακόμα και τη ζωή του ασθενούς.

Η σύφιλη εξελίσσεται σε στάδια και τα συμπτώματά της ποικίλλουν σε κάθε στάδιο. Ορισμένες φορές ωστόσο, τα στάδια μπορεί να συμπέσουν και τα συμπτώματα να μην εκδηλωθούν με την ίδια σειρά. Υπάρχει πιθανότητα μόλυνσης χωρίς την εκδήλωση κανενός συμπτώματος για πολλά χρόνια.

Πρωτογενής σύφιλη. Το πρώτο σημάδι της σύφιλης είναι μία μικρή πληγή, που αποκαλείται και σκληρό έλκος και εμφανίζεται στο σημείο όπου το βακτήριο πρωτοεισχώρησε στο σώμα. Αν και αρκετοί άνθρωποι εμφανίζουν μονάχα μία πληγή, κάποιοι άλλοι εκδηλώνουν αρκετές πληγές. Η πληγή παρουσιάζεται συνήθως τρεις βδομάδες από τη στιγμή της μόλυνσης. Πολλοί ασθενείς δεν παρατηρούν την πληγή, γιατί τις περισσότερες φορές είναι ανώδυνη και κρυμμένη μέσα στον κόλπο ή το ορθό έντερο. Η πληγή επουλώνεται από μόνη της μέσα σε διάστημα έξι εβδομάδων.

Δευτερογενής σύφιλη. Μέσα σε μερικές βδομάδες από την επούλωση της αρχικής πληγής, μπορεί να εκδηλωθεί εξάνθημα αρχικά στον κορμό και στη συνέχεια σε όλο το σώμα, ακόμα και στις παλάμες των χεριών ή τα πέλματα των ποδιών. Το εξάνθημα αυτό συνήθως δεν προκαλεί κνησμό και μπορεί να συνοδεύεται από βλάβες που θυμίζουν μυρμηκίες μέσα στο στόμα ή την περιοχή των γεννητικών οργάνων. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν ακόμα μυϊκούς πόνους, πυρετό, πονόλαιμο και πρήξιμο στους λεμφαδένες. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υποχωρήσουν εντελώς μέσα σε λίγες βδομάδες και να υποτροπιάσουν αρκετές φορές μέσα σε διάστημα ενός χρόνου.

Λανθάνουσα σύφιλη. Αν ο ασθενής δεν ακολουθήσει θεραπευτική αγωγή, τότε η ασθένεια περνάει από τη δευτερογενή στη λανθάνουσα φάση, όπου παύουν να υπάρχουν συμπτώματα. Αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια. Τα συμπτώματα μπορεί να μην επανεμφανιστούν ποτέ, αλλά η νόσος μπορεί να περάσει και στο τριτογενές στάδιο.

Τριτογενής σύφιλη. Περίπου το 15-30% των ασθενών που δεν ακολουθούν θεραπεία για τη σύφιλη, παρουσιάζουν επιπλοκές που στα τελικά στάδια της νόσου μπορεί να βλάψουν τον εγκέφαλο, τα νεύρα, την καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία, το συκώτι, τα οστά και τους συνδέσμους. Τα προβλήματα αυτά μπορεί να εκδηλωθούν πολλά χρόνια μετά την αρχική μόλυνση. Ανάλογα με τον εντοπισμό της βλάβης, η ασθένεια παίρνει και την αντίστοιχη ονομασία, με πιο χαρακτηριστικές την καρδιαγγειακή σύφιλη, τη νευροσύφιλη και τη σύφιλη των οστών.

Συγγενής σύφιλη. Τα μωρά που γεννιούνται από μητέρες που πάσχουν από σύφιλη, είναι πιθανό να μολυνθούν μέσω του πλακούντα ή κατά τη διάρκεια του τοκετού. Τα περισσότερα νεογνά με συγγενή σύφιλη δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα, αν και ορισμένα εμφανίζουν εξάνθημα στις παλάμες των χεριών ή τα πέλματα των ποδιών τους. Αν η νόσος εξελιχθεί, μπορεί να προκαλέσει κώφωση, καθώς και δυσμορφίες στα δόντια και τη μύτη.

Αν η σύφιλη δεν θεραπευτεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες σε όλο το σώμα. Η σύφιλη αυξάνει επίσης τον κίνδυνο μόλυνσης με τον ιό HIV, ενώ απειλεί τις γυναίκες με σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια της κύησης. Η θεραπεία μπορεί να προλάβει μελλοντικές βλάβες, αλλά δεν μπορεί να διορθώσει ή να αναστρέψει βλάβες που έχουν ήδη προκληθεί.

• Μικρά εξογκώματα ή ογκίδια. Αυτά τα εξογκώματα μπορεί να αναπτυχθούν στο δέρμα, τα οστά, το ήπαρ ή οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος στα τελικά στάδια της νόσου. Τα ογκίδια αυτά εξαφανίζονται μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά.
• Νευρολογικά προβλήματα. Η σύφιλη μπορεί να προκαλέσει μία σειρά από προβλήματα στο νευρικό σύστημα, όπως εγκεφαλικό, μηνιγγίτιδα, κώφωση, διαταραχές στην όραση και άνοια.
• Καρδιαγγειακά προβλήματα. Μπορεί να προκληθεί ανεύρυσμα και φλεγμονή στην αορτή (τη μεγαλύτερη αρτηρία του σώματος), καθώς και σε άλλα αιμοφόρα αγγεία. Η σύφιλη μπορεί επίσης να επιφέρει βλάβες στις βαλβίδες της καρδιάς.
• Μόλυνση HIV. Έχει υπολογιστεί ότι οι ενήλικες με σεξουαλικά μεταδιδόμενη σύφιλη ή άλλα έλκη στα γεννητικά όργανα έχουν 2 έως 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν με τον ιό HIV. Μία πληγή της σύφιλης αιμορραγεί εύκολα, παρέχοντας έτσι μία οδό στον ιό HIV για να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
• Επιπλοκές στην κύηση και τον τοκετό. Αν μία γυναίκα είναι έγκυος, τότε μπορεί να μεταδώσει τη σύφιλη στο αγέννητο μωρό της. Η συγγενής σύφιλη αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο αποβολής, θνησιγένειας και θανάτου του νεογνού μέσα στις πρώτες μέρες της ζωής του.

Αν η σύφιλη διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί στα αρχικά της στάδια, είναι εύκολο να θεραπευτεί. Η προτιμώμενη θεραπεία σε όλα τα στάδια είναι η πενικιλίνη, ένα αντιβιοτικό που μπορεί να σκοτώσει τον οργανισμό που προκαλεί τη σύφιλη. Αν ο ασθενής ωστόσο είναι αλλεργικός στην πενικιλίνη, τότε υπάρχει η δυνατότητα χρήσης άλλου αντιβιοτικού.

Μία απλή ένεση πενικιλίνης μπορεί να σταματήσει την πρόοδο της νόσου αν ο ασθενής έχει μολυνθεί μέσα στον τελευταίο χρόνο. Διαφορετικά, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες δόσεις του φαρμάκου.

Η πενικιλίνη είναι η μοναδική προτεινόμενη θεραπεία για τις εγκύους που πάσχουν από σύφιλη. Όσες είναι αλλεργικές στην πενικιλίνη, μπορούν να υποβληθούν σε απευαισθητοποίηση που θα τους επιτρέψει να λάβουν το φάρμακο χωρίς παρενέργειες. Σε κάθε περίπτωση, αν μία έγκυος έχει ακολουθήσει αγωγή για σύφιλη κατά τη διάρκεια της κύησης, θα πρέπει να χορηγηθεί αντιβιοτική αγωγή και στο νεογέννητο μωρό της.

Την πρώτη μέρα χορήγησης του φαρμάκου, ο ασθενής είναι πιθανό να εκδηλώσει τη λεγόμενη αντίδραση Jarisch-Herxheimer. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, ρίγη, ναυτία, οξύ άλγος και πονοκέφαλο. Η αντίδραση αυτή δεν διαρκεί συνήθως πάνω από ένα 24ωρο.